زندگی نامه قهرمانان شطرنج جهان(گری کاسپاروف)

گری کاسپارف ”
قهرمان اسطوره ای جهان-گری کیمویچ کاسپارف (به روسی: Га́рри Ки́мович Каспа́ров
) قهرمان شطرنج جهان (۲۰۰۰ – ۱۹۸۵) در ۱۳ آوریل ۱۹۶۳ در باکو از پدری یهودی و مادری ارمنی به دنیا آمدنام فامیل کاسپارف وینشتین بوده است اما آنها آن را تغییر دادند براى آنکه این طور شایع شده بود که مقامات شوروى تمایل ندارند که ستاره جدیدشان به نظر دیگران یهودى به نظر آید.کاسپارف قهرمان جهان بازیکنى است که تکنیک پویا، جاذبه شخصى و نتایج درخشانى که تاکنون احراز نموده از او چهره قدرتمندى ساخته است که مرد شماره یک همه رقابتهاى جهانى مىباشد.

نخستین بازیهایش را در سنین ۱۱-۱۰ سالگى، استعداد غیر عادى وى را نشان مىدهد بگونه اى که روزنامه گاردین پیش بینى کرد که کاسپارف در سال ۱۹۹۰ قهرمان جهان خواهد شد.او در ۱۹۸۰ به عنوان استاد بزرگی دست یافت.۵ سال بعد با غلبه بر آناتولی کارپف قهرمان شطرنججهان شد و تا سال ۱۹۹۳ هنگامی که به دلیل اختلاف با فدراسیون جهانی شطرنج (فیده) مسابقه فینال قهرمانی جهان را با نایجل شورت استاد بزرگ انگلیسی خارج از حمایت فیده بر‌گزار کرد این عنوان را در اختیار داشت. کاسپاروف در سن ۱۱ سالگی, ویلنیوس, سال ۱۹۷۴
گری در ۷ سالگی پدر خود را از دست داد و پس از آن نام خانوادگی او از واینشتین (Vajnshtejn) به نام خانوادگی مادرش، کاسپارُف (روسی شدهٔ کاسپاریان) بدل شد.کاسپاروف با کسب ریتینگ ۲۸۵۶٫۷ در مارس ۲۰۰۰ در رتبه ی دوم برترین شطرنج بازان تاریخ از این لحاظ قرار داشت هم‌چنین وی به مدت ۲۵۵ ماه در صدر شطرنج‌بازان برتر دنیا قرار داشته است، بیش‌تر از هر شطرنج‌باز دیگری.

کاسپاروف همین‌طور یازده جایزه اسکار شطرنج نیز به دست آورده که این رکورد نیز تا کنون پابرجا است.

” اسکار شطرنجی چیست ؟ ”

اسکار شطرنجی یک جایزه بین المللی است که سالانه به بهترین بازیکن شطرنج داده می شود. بهترین بازیکن از نظر و رای روزنامه نگاران و صاحب نظرهای شطرنج از سراسر جهان انتخاب می شود.

روش رای گیری بدین شکل است که صدها نفر از روزنامه نگاران و صاحب نظرهای شطرنج از بسیاری از کشورها یک لیست ده نفره از بهترین بازیکنان آن سال را ارائه می دهند.

این جایزه مجسمه ای برنزی یک مرد در قایق است. ایده اهدای این جایزه اولین بار در سال ۱۹۶۷ توسط روزنامه نگاری اسپانیایی بنام Jorge Puig به انجمن بین المللی شطرنج مطبوعات (AIP) داده شد. جوایز از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۸ اهدا شدند و پس از یک وقفه، دوباره در سال ۱۹۹۵ از سر گرفته شداین هم اهدای جایزه اسکار شطرنج به مگی البته با طرح جدیدش

مگنوس کارلسن، اسکار شطرنج ؛ این جایزه نتیجه رای ۱۱۱ خبرنگار بین المللی شطرنج است که توسط مجله شطرنج ۶۴ روسیه هر ساله به بهترین شطرنج باز جهان، اعطا می شود.

کاسپاروف چگونه کاسپاروف شد !

۵ سالش بود که با تماشای بازی پدر و مادرش، شطرنج یاد گرفت. در ۷ سالگی پدرش را از دست داد. در ۸ سالگی وارد مدرسه شطرنج میخاییل بوتوینیک شد.

ولادیمیر ماکوگنوف، «استاد بزرگ» شطرنج مربی‌اش شد.در ۱۲ سالگی نام فامیل مادرش «کاسپاریان» را با کمی تغییر (کاسپاروف) روی خودش گذاشت.

۱۹۷۶ بود که با روش «دفاع کارو-کان» که استادش در آن تخصص داشت، قهرمان روسیه شد. این مقام سال‌های بعد همچنان تکرار می‌شد” مدرسه شطرنج بوتوینیک ”

کاسپارف قهرمان جهان بازیکنى است که تکنیک پویا، جاذبه شخصى و نتایج درخشانى که تاکنون احراز نموده از او چهره قدرتمندى ساخته است که مرد شماره یک همه رقابتهاى جهانى مىباشد.

کاسپارف در کلاس مشهور بوتوینیک – جائیکه کارپف نیز درس قهرمانى را در آنجا آموخت – آموزش دید.در ۱۱ سالگى امتیاز خوبى در مقابل استادان بزرگ شوروى در یک مسابقه سیمولتانه بدست آورد و بازى خوب و سنگینى در مقابل کارپف و کورچنوى از خود ارائه داد.بعد یک دوره تنرل و پی رفت را گذراند. در سنین ۱۳ و ۱۴ سالگى دوبار در مسابقات قهرمانى زیر ۱۷ سال جهان شرکت کرد و در هر دوبار ناکام شد. ماها از او خبرى نبود و به نظر میرسید وى نتوانست آنگونه که از وى انتظار مىرفت توفیق یابد.

اما درخشش کاسپارف در سال ۱۹۷۸ به همه چیز پاسخ داد. ابتدا کاسپارف در یک تورنمنت پرقدرت دعوتى شوروى- یادبود سوکولسکى- به پیروزى رسید سپس در یک تورنمنت سوئیس در مقابل ۶۴ تن از استادان و استادان بزرگ – که وى را شانس اول قهرمانى شوروى قلمداد میکردند – به برترى دست یافت.

جهان شطرنج پیش از کاسپاروف قهرمانان بزرگی را به خود دیده است و پس از کاسپاروف نیز قهرمانان بزرگی ظهور خواهند کرد اما همه در عمق وجودشان اذعان می کنند که بزرگترین قهرمان شطرنج جهان همواره کاسپاروف باقی خواهد ماند از آلخین قدرتمند تا فیشر نابغه و اینک کارلسن متفاوت هیچکدام در ذهن مردم جهان همچون کاسپاروف نخواهند ماند . کاسپاروف نه تنها پرستیژ و ابهت ظاهری یک قهرمان را داشت بلکه با کتاب های آموزنده اش و تفسیرهای دقیق و کاملش از بازیها این فرصت را به مردم جهان داد تا شطرنج را بشناسند و دوست بدارند و در راه آموختن علمی آن تلاش کنند . پس از کاسپاروف هیچ شطرنجبازی جرات رویارویی با کامپیوتر را نخواهد داشت و قبل از کاسپاروف نیز هیچ شطرنجبازی هم عصرانی چون کاسپاروف نداشته است

تعدادی از مسابقات سیمولتانه این اسطوره شطرنج

” تمر یادبود این قهرمان “

آغاز کارش باعث جنبش و هیاهوى جهانى شد: پنجاه درصد امتیاز آورد و پولوگائوسکى کاندید عنوان قهرمانى جهان را به شیوه اى جالب با قربانى نمودن یک فیل شکست داد.

بدنبال این موفقیت، فدراسیون شطرنج شوروى در تابستان ۱۹۷۹ وى را به یک تورنمنت قوى استادان بزرگ در بانجا لوکا، یوگوسلاوى، فرستاد – جائیکه او تنها فردى بود که عنوان استادى بزرگ را نداشت. امتیاز کاسپارف در بانجا لوکا حتى از امتیاز اولیه فیشر و اسپاسکى نیز در گذشت.بدنبال این موفقیت، فدراسیون شطرنج شوروى در تابستان ۱۹۷۹ وى را به یک تورنمنت قوى استادان بزرگ در بانجا لوکا، یوگوسلاوى، فرستاد – جائیکه او تنها فردى بود که عنوان استادى بزرگ را نداشت. امتیاز کاسپارف در بانجا لوکا حتى از امتیاز اولیه فیشر و اسپاسکى نیز در گذشت.

نتیجه درخشان او در تورنمنت به حدى بود که اگر چنین تورنمنتى تکرار میشد کاسپارف قدرتمندانه خود را به تراز امتیاز کورچنوى رسانده و با وى مشترکاً رقباى انتخابى براى مبارزه با کارپف بر سر عنوان قهرمانى جهان میشدند.امتیازات برجسته در این رویداد تاریخى براى کاسپارف۵/۱۱ از ۱۵، سمیجکال (چکسلواکى) و آندرسون (سود) ۵/۹ پتروسیان (شوروى) ۹ امتیاز بود. در تابستان ۱۹۸۵ کاسپارف با کسب برترى در کوبا عنوان جوانترین استاد بزرگ جهان را تصاحب نمود.

هنگامیکه کاسپارف هنور به شهرت نرسیده بود، بوتوینیک، مربىاش اظهار کرد ” آینده شطرنج جهان در دستهاى این پسر بچه است.”

پیش بینى بوتوینیک در -این مورد که کاسپارف قهرمان جهان خواهد شد

پیش بینى بوتوینیک در -این مورد که کاسپارف قهرمان جهان خواهد شد – در آن روزها از طرف محافل شطرنجى با خنده روبرو شد – اما بانجالوکا دهان همه را بست.

کاسپارف گامهایش را با استوارى به زمین نهاد.او خود اظهار نمود که رویاى قهرمانى را در سر پرورانده است، اما بر اساس اصل انتقاد از خود –که سنت مورد دلخواه بوتوینیک بود – اعلام نمود که فکر میکند نقطه ضعفش در دفاع وبازى با پوزیسیونهاى ساده باشد. بوتوینیک خود توضیح مىدهد “در همان سالهایى که کاسپارف بیش از دهسال نداشت من تحت تاثیر توانایى کاسپارف در ارزیابى و تحلیل سریع واریانتهاى پیچیده بودم که از تمایل بسیارش به سلطه کامل بر همه جوانب ناشى مىشد.

در سالهاى بعد، کاسپارف آنچه را که براى رسیدن به پرافتخارترین جایگاهاى جهانى لازم است بدست آورد. در سال ۱۹۸۱ قهرمان شوروى شد، بازیهاى قاره اى را با پیروزى پشت سر گذاشت سپس بلیاوسکى کورچنوى و اسمیسلف را در مسابقات انتخابى شکست داد و نامزد اصلى عنوان جهانى شد.

بازى بر سر عنوان قهرمانى جهان با کارپف در سپتامبر سال ۱۹۸۴ آغاز گشت.پیروزى نصیب کسى میشد که جلوتر از دیگرى صاحب شش پیروزى شود.

کارپف در همان حال که حریف جوانترش در جذبه غرور و اطمینان بیش از حد بخود غوطه ور بود ۰-۴ جلو افتاد. سپس کاسپارف یک مسابقه استراتژى را آغاز کرد. او با هدف به درازا کشیدن مسابقه تا فرارسیدن فصل زمستان روسیه و از این طریق به تحلیل بردن قواى فیزیکى برجسته حریفش، به یکسرى تساوىهاى سریع تن در داد.

مسابقات به گونه اى ملال آور ۱۷باربه تساوى انجامید که براى مسابقه فینال قهرمانى خود رکوردى محسوب میشد و صداى کف زدن حضار را آهسته تر کرد و بالاخره به سوت کشیدن استهزا آمیز آنها انجامید.سرانجام کارپف دوباره به برترى دست یافت و ظاهراًبه اتکاى صبر و بردباریش به نتیجه ۰-۵ رسید.سپس قهرمان جهان(کارپف) دست به کارى زد که کاسپارف بعدها آنرا “یک طرح زمخت اشتباه آمیز ” نامید. رویاى آناتولى کارپف در مقام قهرمان جهان همیشه این بود که خود را به همان سطح امتیاز بابى فیشر یا بالاتر از آن برساند. شهرت افسانه اى فیشر غالباً بر اثر پیروزىهاى ۰-۶ او در مقابل تایمانوف و لارسن مىباشد. و حالا کارپف نیز یک شانس پیروزى با نتیجه ۰-۶ را پیش رو داشت. از این رو کارپف به برترى امتیازش تکیه کرد و منتظر لغزشى فاحش از طرف کاسپارف شد. اما مسابقه وارد چهارمین و پنجمین ماه خود شد و قدرت کارپف تحلیل مىرفت.بعد از ۴۸ بازى بالاخره امتیاز آنها به ۱-۵ و بعد از دو شکست کارپف به ۳-۵ رسید.

مسئولان شطرنج شوروى از نحوه ادامه مسابقه شرمنده شده بودند، و بازى را از گراند هال به هتل اسپرت نقل مکان یافت.بعد از ۴۸ بازى، فلونسیوکمپومانز، ریس فدراسیون جهانى شطرنج تصمیم جهانى و بیسابقه ى مبنى بر لغو مسابقات گرفت.وى این مساله رادر یک کنفرانس جنجالى مطبوعاتى در مسکو اعلام کرد –جائیکه کارپف و کاسپارف هر دو اعلام کردند که مىخواهند به بازى ادامه دهند. فلونسیوکمپومانز بعد از آنکه تصمیمش را مورد تایید قرار داد هر دو استاد را به مباحثه خصوصى دعوت نمود. کارپف و کاسپارف هر یک دیگرى را مقصر قلمداد میکردند، جهان شطرنج از پایان ساختگى و کاذبى- بسیارى بر این تصور بودند که براى رهایى کارپف از موقعیت متزلزلش ساخته شده – که بعینه جلوى چشمش میدید مبهوت شده بود. با این همه حقیقت آن بود که هنوز احتمال بسیار زیادى بود که کارپف یک بازى را – قبل از آنکه کاسپارف ۳ بازى را ببرد- ببرد و سرى بعد مسابقات زیر یک فشار روانى در سال ۱۹۸۵ انجام گرفت.

کاسپارف به این نتیجه رسید که هنوز چیزهایى هست که او بایستى بیاموزد به یک سرى مسابقه با رقباى غربى مدعى عنوان جهانى پرداخت و خوش درخشید.

تعدادی از کاریکاتور های این اسطوره شطرنج  

در ادامه کاسپاروف فوق العاده بازی کرد

در نیمه نخست مسابقه ۱۹۸۵ (براى تعیین قهرمان جهان) کارپف در این اندیشه بود که گویا میتواند رقیب را ناکام بگذارد اکنون ۲۴ بازى باقى مانده بود، کافى بود کارپف بتواند این ۲۴ بازى را ۱۲-۱۲ مساوى کند تا سریر قهرمانى را پیش خود نگه دارد.سرانجام امتیاز آنها در نیمه به ۵/۴ به ۵/۵ رسید، بازى بعدى از حساسیت خاصى برخوردار بود و روحیه کارپف خوب بود.اما استعداد و زیرکى کاسپارف شکوفا شد و از آن لحظه همه چیز بر وفق مراد قهرمان جدید پیش رفت.

در نیمه دوم مسابقه، کاسپارف عمدتاً کنترل بازیها را در دست داشت و در حالیکه کارپف در پى جمع آورى امتیاز بود مسابقه را قدرتمندانه با یک برد در بیست و چهارمین بازى (فینال) به اتمام رساند.دوره شطرنجى اخیر کاسپارف آنچنان توام با موفقیت و پیروزى بوده است که کمتر فرصت آنرا یافته است با مهارتهاى عجیب و قدرتمندش را علیه مقاومتهاى نا پایدار حریفانش به کار گیرد.

کاسپارف مسابقات بروسلز ۱۹۸۶ را با اقتدار برنده شد، در المپیک شطرنج سال ۱۹۸۶ تیم شوروى را به مدال طلا رساند (انگلیس به مدال نقره دست یافت) و تونى مایلز را با نتیجه درخشان ۵/۰-۵/۵ شکست داد.

در ۱۹۸۴ مسابقات جهانی میان آناتولی کارپف قهرمان جهان و گاری کاسپاروف در مسکو با ۴۸ بازی (روی هم ۳۰۰ ساعت) انجام شد. قانون مسابقه این‌گونه بود که هر شطرنج‌بازی شش بار پیروز می‌شد قهرمان جهان شود و نتایج مساوی تاثیری در نتیجه نداشت. نتایج مساوی امتیاری نداشت.کاسپارف و کارپف ۱۹۸۵
سرانجام پس از ۴۸ بازی که روی هم ۳۰۰ ساعت به درازا کشید، فدراسیون جهانی شطرنج پا در میانی و اعلام کرد که برای “حفظ سلامت هر دو بازیکن” ناچار است مسابقات را تعطیل کند. بسیاری از کارشناسان شطرنج جهان که می‌دیدند کاسپاروف کاملاً سرحال است، معتقد بودند که این تصمیم صرفاً برای جلوگیری از شکست کارپف اتخاذ شده است. کاسپاروف بعدها در زندگی‌نامهٔ خود تحت عنوان “بازی سیاسی” که در سال ۱۹۸۷ منتشر شد، فدراسیون شطرنج جهان و شوروی را متهم کرد که علیه او دسیسه‌چینی کرده‌اند.

دور بعدی مسابقات در اکتبر سال ۱۹۸۵ بار دیگر در مسکو بر‌گزار شد. در این دور قواعد مسابقات تغییر کرده و به روش قبلی برگشته بود و به ۲۴ بازی محدود می‌شد. هر بُرد یک امتیاز و هر مساوی نیم امتیاز داشت. کارپف به عنوان قهرمان جهان فقط به ۱۲ امتیاز نیاز داشت ولی کاسپاروف باید حداقل به ۵ / ۱۲ امتیاز دست می‌یافت تا قهرمان جهان شود. این مسابقات سرانجام در میان هیجان عمومی شطرنج‌دوستان جهان، با نتیجهٔ ۱۳ بر ۱۱ به سود کاسپاروف پایان یافت و او با ۲۲ سال سن به عنوان جوان‌ترین شطرنج‌باز تاریخ تاج قهرمانی را بر سر گذاشت.

کاسپاروف پس از این موفقیت سه بار به ترتیب در سال‌های ۱۹۸۶(در لندن و لنینگراد)، ۱۹۸۷ (در سویا) و ۱۹۹۰ (در نیویورک و لیون) از مقام قهرمانی خود در برابر کارپف دفاع کرد.

برای نخستین بار در تاریخ، یک رایانه با نام دیپ بلو ساختهٔ شرکت آی‌بی‌ام توانست گاری کاسپاروف؛ قهرمان شطرنج جهان را در سال ۱۹۹۷ شکست دهد.

برای نخستین بار در تاریخ، یک رایانه با نام دیپ بلو ساختهٔ شرکت آی‌بی‌ام توانست گاری کاسپاروف؛ قهرمان شطرنج جهان را در سال ۱۹۹۷ شکست دهد.
وی در سال ۱۹۹۹در یک مسابقه از طریق اینترنت در مقابل ” تیم جهان” شرکت کرد. اعضای هدایت‌کنندهٔ این تیم چند استاد بزرگ شطرنج بودند، هرکس می‌توانست از طریق اینترنت در بازی شرکت کند و پیشنهادی برای حرکت بعدی “تیم جهان” ارائه دهد. بهترین پیشنهاد که بیش‌ترین آراء را به خود اختصاص می‌داد، به عنوان حرکت بعدی به ثبت می‌رسید. این مسابقه سخت و طولانی سرانجام پس از چهار ماه و ۶۲ حرکت با پیروزی کاسپاروف به پایان رسید و “تیم جهان” شکست را پذیرفت.

وی در جوانی در دهه ۸۰ از منتقدان نظام شوروی بود. هم‌چنین وی از گورباچف به دلیل عمل‌کرد ضعیف در نزاع جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ انتقاد کرده است.

کاسپاروف در سال ۱۹۹۰ یکی از تشکیل‌دهندگان “حزب دمکراتیک” روسیه بود. وی معاون دبیرکل حزب بود ولی بعدها به دلیل انتقاداتی که از برنامه این حزب داشت از آن کناره‌گیری کرد.

کاسپاروف پس از کناره‌گیری از شطرنج حرفه‌ای در سال ۲۰۰۵ بار دیگر به فعالیت سیاسی در روسیه روی آورد و از جمله اقدام به تأسیس جریانی به نام “روسیه دیگر” کرد. ولی مقامات کرملین اجازه ندادند که کاسپاروف با این تشکیلات در انتخابات سال ۲۰۰۸ در روسیه شرکت کند. آنان معتقد بودند که “روسیه دیگر” یک حزب واقعی نیست.

کاسپارف د سال ۲۰۱۲ وب‌گاهی به نام «ما انتخاب می‌کنیم» راه‌اندازی کرد که به گفتهٔ خودش زمینه را برای انتخابی عادلانه و آزاد فراهم می‌کند. این پایگاه با بودجهٔ خصوصی اداره می‌شود و مدعی است دارای یکی از بهترین و امن‌ترین سیستم‌های امنیت اینترنتی است و رأی‌دهندگانش می‌توانند در کمال امنیت رأی دهند. برای شرکت در رأی‌گیری این وب‌گاه لازم است افراد پس از دادن شمارهٔ تلفن خود، کدی که از راه پیامک دریافت می‌کنند را وارد کنند. مدیریت وب‌گاه را کمیتهٔ جهانی ما انتخاب می‌کنیم بر عهده دارد. در ژوئن ۲۰۱۳ اعلام شد که یک بخش مربوط به ایران در این وب‌گاه راه‌اندازی شده است که می‌توان در آن به ۲۰ نامزد از پیش تعیین‌شده رأی داد. اعضای کمیتهٔ مربوط به این بخش شامل خود کاسپاروف، فرانسیس فوکویاما، فیروز نادری، نازی افتخاری و چند چهرهٔ بین‌المللی دیگر می‌شود.

گری کاسپاروف در ادامه انتقادهای تندش علیه پوتین، وی را در مورد بازی‌های المپیک زمستانی با هیتلر مقایسه کرد و برنامهٔ پوتین برای برگزاری المپیک در سوچی را نیز چیزی ندانست جز ارضای جاه‌طلبی‌های شخصی او و تلاشش برای ساخت روسیه‌ای بهتر را زیر سؤال برد.

گری کاسپارف موقع در گذشت بابی فیشر از وی میگوید:

با مرگ بابی فیشر ٬ شطرنج یکی از چهره های بزرگ خود را از دست داد . جایگاه و شهرت فیشر به عنوان قهرمان جهان ناشی از شخصیت کاریزماتیک و جنگنده همراه با بازی مهار نشدنی او بود .

من لرزه های بازی او را هنگامی که ۹ ساله بودم در مقابل بوریس اسپاسکی در قهرمانی جهان ۱۹۷۲ ریکیاویک ٬ به خاطر می آورم .آمریکایی که نه تنها به خاطر شجاعتش در بازی شطرنج بلکه به خاطر رک گویی ٬ حتی بعد از آن حامیانی در اتحاد جماهیر شوروی داشت و بسیاری از هم وطنان من هر چند خاموش به او توجه داشتند .

شطرنج زیبای فیشر و بازی های جاودان او برای همیشه به عنوان ستون های مرکزی تاریخ بازی های ما باقی خواهد ماند و داستان بت شکن بروکلینی که از نبوغ به قهرمانی جهان اوج گرفت ، دارای همتاهای اندکی برای روایت است .

جدای از ظهور کوتاه و خاص او در سال ۱۹۹۲ ٬ زندگی شطرنجی بابی فیشر در سال ۱۹۷۲ پایان پذیرفت . بعد از فتح بالاترین قله شطرنج او نتوانست هدف جدیدی برای توانایی بی حد و حصر و شور و هیجان خود داشته باشد . انرژی شدید فیشر هر آن چه را که لمس می کرد ٬ از جمله حریف در هنگام بازی و خارج از آن ٬ همه منابع بازی و حتی مغز و جسم خودش را تخلیه می نمود .
مادامی که ما نتوانیم کردار مرد را از او جدا کنیم ، من ترجیح می دهم که در مورد دستاورد های کلان او صحبت کنم نه تراژدی های درونی اش .
عادلانه بود که او روز های آخر زندگی خود را در ایسلند گذراند . جایی که او به بزرگ ترین پیروزی رسید . در آن جا او همیشه محبوب خواهد بود و به عنوان یک شطرنج باز به بهترین وجه ممکن دیده خواهد شد .

” کاسپاروف با آرنولد شوارزینگر “